Khoa học - công nghệ vật liệu là một khoa học liên ngành nghiên cứu về mối quan hệ giữa thành phần, cấu trúc, tính chất và các công nghệ xử lý, biến tính, chế tạo, sản xuất các vật liệu.
Vật liệu là chất hoặc hợp chất được sử dụng làm nguyên liệu để làm ra những sản phẩm khác nhau trong mọi lĩnh vực hoạt động của con người.
Nghiên cứu về vật liệu tạo ra vô vàn ứng dụng trong đời sống. Hoạt động công nghiệp hiện đại luôn có những yêu cầu khắt khe về các tiêu chuẩn kỹ thuật, trong đó vai trò của vật liệu trong việc chế tạo máy móc, thiết bị giữ vai trò quan trọng. Chính vì vậy mà các ngành khoa học vật liệu, công nghệ vật liệu ngày càng trở nên phổ biến và phát triển rộng rãi.
Các khoa học tham gia vào việc nghiên cứu, phát triển vật liệu chủ yếu là toán học, vật lý và hóa học. Các tính chất được nghiên cứu là thành phần cấu tạo, cấu trúc, tính chất cơ, nhiệt, điện, từ, quang, ... hoặc tổ hợp của các tính chất đó với mục đích là tạo ra các vật liệu để thỏa mãn nhu cầu cao trong kỹ thuật.
Ngành công nghệ vật liệu trang bị cho sinh viên các kiến thức nền tảng cơ bản rộng về toán học, khoa học tự nhiên và khoa học cơ sở về vật liệu để hiểu được các tính chất cơ bản của các loại vật liệu khác nhau và những ứng dụng chính của chúng. Bên cạnh đó, sinh viên được trang bị các phương pháp đo đạc và nghiên cứu vật liệu, các phương pháp và kỹ thuật nghiên cứu lý thuyết và thực nghiệm về thành phần, cấu trúc, tính chất của vật liệu, các kỹ thuật và công nghệ xử lý, chế tạo, gia công vật liệu.
Học ngành công nghệ vật liệu cần có năng khiếu về các môn học toán, vật lý và hóa học. Toán học giúp sinh viên giải quyết các bài toán về kết cấu, cấu trúc, các bài toán kỹ thuật. Vật lý là nền tảng để sinh viên hiểu các hiện tượng, các quá trình, các quy luật biến đổi của vật liệu. Cùng với kiến thức hóa học, sinh viên hiểu rõ về cấu trúc vật liệu, từ đó có những giải pháp tối ưu trong việc xử lý, chế tạo, gia công, biến tính, lựa chọn và sử dụng vật liệu trong các lĩnh vực ứng dụng khác nhau.
Chương trình đào tạo ngành công nghệ vật liệu tại Trường ĐH SPKT TP HCM được thiết kế và xây dựng dựa trên việc kế thừa các kiến thức về vật liệu truyền thống và tiếp thu những thành tựu phát triển mới nhất của khoa học kỹ thuật hiện đại trên thế giới trong lĩnh vực vật liệu như công nghệ nano, một công nghệ hiện đại cho phép khảo sát, tương tác với vật liệu ở cấp độ nguyên tử, trong phạm vi kích thước nano – micro mét để chế tạo vật liệu nano có những tính chất khác biệt so với các vật liệu thông thường rất cần thiết trong các ngành công nghiệp, kỹ thuật hiện đại.
Sau khi học xong khối kiến thức cơ bản và cơ sở ngành, sinh viên ngành công nghệ vật liệu sẽ được trang bị những kiến thức chuyên sâu bao gồm các phương pháp lý thuyết và thực hành, những kỹ thuật và công nghệ nghiên cứu, khảo sát, xử lý, gia công, chế tạo vật liệu theo các hướng: vật liệu điện tử nano, vật liệu nano composit và polymer, vật liệu nano ceramic và vật liệu in.
Vị trí làm việc và cơ hội học tập nâng cao trình độ sau khi tốt nghiệp:
Hiện nay, ngành công nghệ vật liệu đang được nhiều doanh nghiệp của các tập đoàn lớn đặc biệt quan tâm. Các tập đoàn này thường dành nhiều suất học bổng cho các sinh viên theo học ngành này. Và do công nghệ vật liệu là một khoa học liện ngành nên sinh viên theo học ngành công nghệ vật liệu có nhiều cơ hội tìm việc làm với mức thu nhập cao.
- Sinh viên tốt nghiệp ngành Công nghệ vật liệu sẽ làm việc với vai trò của người kỹ sư công nghệ đảm nhận trách nhiệm trực tiếp sản xuất, cán bộ kỹ thuật hoặc quản lý sản xuất trong các nhà máy, xí nghiệp trong công nghiệp có liên quan đến việc sử dụng, sản xuất, gia công, chế tạo các dụng cụ, máy móc, thiết bị sử dụng vật liệu truyền thống hoặc tiếp nhận công nghệ, phát triển công nghệ vật liệu mới, công nghệ vật liệu nano.
- Sinh viên tốt nghiệp ngành Công nghệ vật liệu cũng có thể làm việc với vai trò của chuyên viên kỹ thuật, cán bộ nghiên cứu, giảng viên tại các viện nghiên cứu, trường đại học, trung tâm nghiên cứu và triển khai công nghệ, các cơ quan quản lý nhà nước về công nghiệp, các công ty tư vấn, các công ty liên doanh với nước ngoài, tham gia nghiên cứu cải tiến và chuyển giao công nghệ.
- Sinh viên tốt nghiệp ngành Công nghệ vật liệu loại khá - giỏi với trình độ tiếng Anh tốt có nhiều cơ hội và triển vọng xin học bổng học sau đại học hoặc học tập nâng cao trình độ về khoa học và công nghệ vật liệu nano tại nước ngoài; ngoài ra các sinh viên tốt nghiệp có đủ kiến thức để tự nghiên cứu, tiếp tục học tập nâng cao trình độ ở bậc học cao hơn như thạc sĩ hoặc tiến sĩ tại các cơ sở đào tạo sau đại học trong nước.
(Công ty chế tạo vật tư và thiết bị dân dụng, thiết bị công nghiệp như các công ty cơ khí, gốm sứ, nhựa …; các công ty sản xuất phụ tùng thay thế cho các thiết bị công nông ngư nghiệp; các công ty sản xuất các cấu kiện, vật liệu xây dựng, vật liệu trang trí nội thất; các công ty bảo dưỡng sửa chữa các loại thiết bị phục vụ sản xuất; các công ty xuất nhập khẩu nguyên vật liệu: thép, gốm, nhựa …)